تحلیل و بررسی سلام بر خورشید

بخش اول : تادآسانا

سلام بر خورشید 🌞 به روشنی در تمام سبک‌های یوگا رسوخ کرده است. در سیکل سلام بر خورشید ، تنوع‌هایی وجود دارد. اما به طور کلی تمام سبک‌های یوگا این سیکل را انجام می‌دهند. سلام بر خورشید تمامی مفاصل بدن را در بسیاری جهات به حرکت وا می‌دارد. احتمالا این مورد به ذهن می‌آید که حرکات پیچ در این سیکل دیده نمی‌شود. ولی بسیاری از حرکات دیگر در آن جای دارند.

از آن جا که انواع سیکل سلام بر خورشید در دنیا بسیار فراگیر است، نگاهی عمیق‌تر به معنای این نام به درک این مفهوم کمک می‌کند.

سوریا ناماسکار : ما به خورشید سلام می‌کنیم.

واژه سوریا عموما به معنای خورشید است. به علاوه سوریا الهه‌ای سوار بر ارابه است. خورشید آورنده‌ی حیات و سلامتی است.

خورشید بر ارابه‌ اش … 🌞

خورشید منبع حیات کل زمین است. بدون آن چیزی جز زمینی سرد و تاریک وجود نخواهد داشت. با نگاهی مشابه، سلام بر خورشید نیز بذر سایر وضعیت‌های یوگا است و بدون انجام آن در آغاز یوگا، احساس خشکی و سردی وجود خواهد داشت.

نکته مهم دیگر در سیکل سلام بر خورشید، “وینیاسا” است. بسته به سبک سلام بر خورشیدی که انجام می‌شود ، تنفس و حرکات کاملا به هم مرتبط‌اند. آمیختن آساناها با ناماسکارآسانا ترجمه کلمه وینیاسا است. “وی” به معنای رفتن، حرکت کردن، پیش رفتن، بارور شدن و آغاز کردن است. “نیاسا” به معنای جای دادن، کاشتن و یا سجده‌ کردن است. معنای این دو ترکیب می‌تواند “حرکت در سجود” استنباط شود.

بدن در عمل

از دیدگاه آناتومی، می‌توان سیکل سلام بر خورشید را به حرکات کوچک‌تر تقسیم‌بندی و سپس بررسی کرد. این سیکل بدن را در حالت‌های بسیاری به حرکت وا می‌دارد. اگرچه در کلاس یوگا بدن در وضعیت‌های پویا قرار می‌گیرد؛ در این سیکل نیز تمام بخش‌های بدن درگیر شده و با هم وارد عمل می‌شوند.

حین انجام سیکل ، الگوهای حرکتی‌ای ظاهر می‌شوند که به ندرت در زمانی که فرد پویاست به چشم می‌خورد. زمانی که بدن پویا و در حرکت است مواردی را می‌بینیم که ممکن است به چشم نیاید.

موارد زیر در حین تمرین قابل توجه است تا شاگردان خود را بشناسید :

یوگا آموز با چه اندازه تلاش و توجه در ساماستیتی یا تادآسانا بماند؟

زمانی که بازوها را بالا می‌برند، بازوها از کجا حرکت می‌کنند، چگونه بازوها را چرخانده‌اند و در کدام نقطه از حرکت چرخش ایجاد می‌شود؟

هنگامی که دستها را بالا می‌‌برند، خم به عقب انجام می‌دهند؟

در زمان خم به جلو، ران به چه میزان عقب‌تر از قوزک پا است؟

آیا این مورد نشان دهنده وضعیت عضله همسترینگ است؟

آیا در وضعیت‌های خم به جلو زانوها را خم می‌کنند یا کاملا صاف است؟

آیا انگشتان پاها به سمت روبه‌رو است؟

آیا از بازوها برای عمیق‌تر کردن خم به جلو استفاده می‌کنند یا این مورد با انعطاف‌پذیری مفصل لگن صورت می‌گیرد؟

آیا روی نوک انگشتان دست هستند، کمر صاف و گسترده است و یا دستان را صاف نگه داشته‌اند؟

دست‌ها را در کجا قرار داده‌اند؟

هنگامی که به عقب گام بر‌می‌دارند یا پرش می‌کنند، آیا سبک و شناورند یا به سختی فرود می‌آیند؟

آیا در وضعیت سگ سر پایین شانه‌هایشان رو به جلو حرکت می‌کند یا به سمت عقب کشیده می‌شود؟

آیا می‌دانند که چگونه بالاتنه و کمربند شانه‌ای را در وضعیت پلانک (الوار) بالا و یا هنگامی که در چاتورانگا پایین می‌روند، پایدار نگه‌ دارند؟

آیا به‌گونه‌ای که فشار بر شانه‌ها و کمر وارد می‌شود به وضعیت سگ سر بالا می‌روند؟

آیا با تمام طول ستون مهره حرکت می‌کنند یا تنها ناحیه پایین کمر را خم می‌کنند؟

آیا در وضعیت سگ سر بالا وزن بر روی پاها، شانه‌ها و گردن موازنه شده‌است؟

در تغییر وضعیت از سگ سر بالا به سگ سر پایین، از کجا حرکت می‌کنند؟

آیا نفس را کنترل و تنظیم می‌کنند و یا در جاهایی که باید، آن را حبس می‌کنند؟

هنگامی که به سمت جلو گام برمی‌دارند یا پرش می‌کنند؛ چگونه آن را انجام می‌دهند؟

آیا وزن بر روی پاهاست؟

آیا وزن بر روی دست‌هاست؟

در پرش زمانی که فرود می‌آیند، شانه‌ها کجاست؟

 پرسش‌های دیگری نیز پیش می‌آید.

به روش‌های متعددی می‌توان سیکل سلام بر خورشید را اجرا کرد. همچنین، دلایل قانع‌کننده‌ای وجود دارد که بایستی بر جنبه‌های متفاوت آن در تفاوت در تعداد دفعات انجام سیکل برای یوگاآموزان مختلف بسته به سطح تمرین و توانایی آن ها توجه داشت.

ساماستیتی یا تادآسانا

پاها

در ساماستیتی یا تادآسانا کارهای مختلفی می‌توان انجام داد. این وضعیت جایگاه خنثی بدن ما را برای وضعیت‌های ایستاده پایه‌گذاری می‌کند. به عبارتی، تمام وضعیت‌های ایستاده یوگا ریشه در این وضعیت پایه ایستاده- تادآسانا – دارند.

مربیان و مدرسان زیادی هستند که ساعت‌ها زمان خود را صرف آموزش و تشریح تمام بایدهای تادآسانا می‌کنند. اما در حقیقت این وضعیت باید با درک کلی و درونی و توجه به کل بدن همراه باشد. می‌توان وضعیت تادآسانا را به منظور مشاهده یوگا آموزان و تفهیم ترازبندی و مشکلات عدم ترازبندی در حالت‌های پویا به آن ها آموزش داد.

ساماستیتی به طور کلاسیک با پاهای جفت انجام می‌شود و معمولا تادآسانا با پاهایی که به اندازه عرض لگن فاصله دارند انجام می‌شود. این وضعیت بسیار ساده به نظر می‌رسد اما برای تمامی افراد اینگونه نیست.

به طور مثال در افرادی با پای پرانتزی، زانوها به هیچ وجه کنار هم قرار نمی‌گیرند. چنانچه چنین فردی بخواهد در وضعیت کلاسیک ساماستیتی قرار بگیرد، زانویی توسط زانوی دیگر پنهان شده و یا زانوها به سمت هم می‌چرخند و یا به هم پشت می‌کنند. چنین افرادی از قانون ساماستیتی، مستثنی هستند. از این رو می‌توانند پاها را کمی از هم فاصله دهند. اگر افرادی که با این مشکل مواجه‌اند توسط معلم یوگا مجبور به جفت کردن پاها شوند، باید یکی از زانوها را کمی خم کنند تا بتوانند آن را از این حالت خارج نمایند.

مساله دیگر صاف نگه داشتن پاهاست. به منظور بررسی صاف بودن پاها باید به لبه خارجی پا توجه کنیم یا داخلی آن؟

افرادی که ترازبندی را بر اساس تیغه خارجی پا انجام می‌دهند، در این افراد انگشتان شست پا در تماس با همند و پاشنه‌ها کمی از هم فاصله دارند. تراز کردن تیغه خارجی پا با لبه‌های مت به چرخش ران‌ها و زانوها به داخل کمک می‌کند. البته گفته می‌شود این روش ترازبندی بر مولا باندا (قفل ریشه) نیز تاثیراتی دارد.

آنچه که بیش از همه از دیدگاه آناتومی حائز اهمیت است، جهتی است که زانوها حین ایستادن، راه رفتن و وضعیت‌های یوگا به آن اشاره می‌کنند. اهمیت این مساله به این نکته باز می‌گردد که زانوها حساس‌ترین مفصل پا هستند. در حالتی که زانو به سمت روبه‌روست، چرخشی که دیده می‌شود از لگن ایجاد شده است. اگر زانو خم شود ممکن است این چرخش در خود مفصل زانو اتفاق بیافتد. این در حالی است که قوزک پا نمی‌چرخد.

هنگامی که پا به یک سمت و لگن به سمت دیگری می رود، نیرویی بر مفصل زانو وارد خواهد شد که به مرور زمان این نیروها ذره ذره جمع و زیاد می‌شوند. بنابراین هنگامی که پاها در جای صحیح قرار نگیرند، یوگا‌ آموز تصمیم می‌گیرد که آن ها را تصحیح کند و یا اینکه با همان وضعیت نادرست ادامه دهد. نباید فراموش شود که کل پا باید مورد بررسی قرار گیرد نه تنها یک سر آن.

لگن

در ایستادن در وضعیت ساماستیتی یا تادآسانا، توجه زیادی نیز به لگن شده‌است. به نظر می‌رسد عبارت “دنبالچه‌ها را داخل کنید” در برخی موارد بیش از حد در کلاس به کار می‌رود. قبل از به کار بردن این عبارت بهتر است به آناتومی افراد توجه شود. بدون شک افرادی وجود دارند که لگن آن ها بیش از حد به جلو و پایین متمایل است. چنین افرادی باید ضمن انجام یوگا بخش‌های خاصی را مدنظر قرار دهند تا لگن در جای صحیح خود قرار گیرد. انجام حرکت کلی وضعیت کشیدن دنبالچه به داخل و بالا کشیدن استخوان عجان برای این گروه از افراد کافی است.

چنانچه در فردی این مایل شدن شکمی شدید باشد، این عمل بسیار ظریف‌تر و پیچیده‌تر خواهد بود. در این مورد در حقیقت عضلات کف لگن به آرامی و تدریجا باید درگیر شوند که این امر به طور مستقیم بر استخوان دنبالچه تاثیر می‌گذارد. البته این وضعیت بیش از آنکه به حرکت لگن مربوط باشد، به مایل شدن دنبالچه برمی‌گردد.

این حرکت ظریف‌تر یکی از پایه‌های تاداسانا است. زمانی که در حال انجام ساماستیتی یا تادآسانا هستید در اصل همه چیز تحت کنترل و استوار است.
در مقاله های بعدی به آساناهای دیگر در سلام بر خورشید خواهیم پرداخت :

بخش دوم : تحلیل و بررسی اوردواهاستاسانا

مترجم : پریسا تابش مهر
ویراستار : حمیدرضا مختارزاده

منبع : یوگا آناتومی دات نت