یوگا و خودشناسی

قسمت قبل این نوشتار را در این لینک مطالعه نمایید.

یوگا به عنوان یکی از قدیمی ترین راههای خود شناسی، علت همه آشفتگی های انسان را در عدم آگاهی و عدم شناخت او نسبت به خودش می داند. عدم شناخت انسان نسبت به تناقضات، محدودیت ها و همچنین توانایی ها و ارزش ها ، انسان را به آشوب و واکنش نشان دادن و عدم موفقیت در بروز استعدادها می کشاند.
انسان موجودی است فوق العاده پیچپده و این پیچیدگی هاست که درون ما را ناآرام می سازد. اگر به سمت حقیقت گام برداریم تاریکی های ذهن کنار می رود. کنار رفتن تاریکی های ذهن برابر است با آگاه شدن شخص از خود.

آگاهی در یوگا 

آگاهی یعنی توانایی نگاه کردن به خود بدون محکوم کردن، ملامت و سرزنش کردن در سکوت و سکون کامل. شناخت از خود تنها از طریق ذهنی آرام و ساکت امکان پذیر است نه با ذهنی آشفته، شلوغ و درگیر.
یکی از اهداف یوگا این است که درون انسان را از پیچیدگی ها به سادگی برساند و ذهن را روشن کند تا شناخت حاصل آید و یکی از مفید ترین راه های رسیدن به این سادگی و شفافیت، تمرین آساناهای یوگا، پرانایاما و مخصوصا مراقبه است.

هر چه بیشتر یوگا تمرین کنیم، موانع عدم شناخت از خویش کنار رفته و توهمات جای خود را به واقعیات می دهند. چرا که این تمرین ها ذهن را تیز، متمرکز و حساس می کنند. با چنین ذهنی احساسات، افکار و الگوهای رفتاری شناسایی می شوند. تمرین کننده مشتاق به خودشناسی با اعتماد به نفسی که از ذهن متمرکز حاصل شده در تصمیم به تغییر دادن خود موفقیت به دست می آورد.

زندگی اخلاقی با آهیمسا 

داشتن یک زندگی اخلاقی یک از ملزومات راه یوگاست.عدم خشونت، صداقت داشتن، معاش درست، عدم سواستفاده از دیگران، ادب نفس، قناعت، ساده زندگی کردن، پاکیزگی، صبر و بردباری، اعتماد و توکل داشتن از ضروریات خودشناسی یوگایی می باشد.
لازم می دانم که یک بار دیگر این واقعیت را تکرار کنم که در اثر تمرین آساناها، پرانایاما و مراقبه دو اتفاق مهم در انسان می افتد. نخست، گسترش آگاهی شخص نسبت به خودش و دوم گسترش توانایی و اراده و قدرت تصمیم گیری شخص برای تغییر دادن خود.
یکی از مراحل مهم خودشناسی، پذیرش خویشتن است که این امر نیز در اثر تمرین های یوگا اتفاق می افتد و نقطه شروع این پذیرش بدن شخص است. تمرین کننده در تمرین آساناها با محدودیت های جسم، ضعف ها و توانایی های بدن و سپس آرام آرام با احساسات و الگوهای رفتاری خود به صلح و پذیرش می رسد.
یکی دیگر از مراحل خودشناسی یافتن نقش خود در تمامی روابط و موقعیت هاست. اگر شخص آهیمسا ( عدم خشونت) را که یکی از اصول مهم یوگاست، تمرین کند و در روابط خود دست از سرزنش ، ملامت و محکوم کردن ، کنترل کردن و تغییر دادن دیگران بکشد ، آن چنان رشدی در خودشناسی خواهد کرد که حیرت آور است. چون نیروی زیادی که قبلا متوجه بیرون بوده است اکنون متوجه درون شخص می شود.

زمانی که شخص در کلیه روابط بتواند نقش خویشتن را حتی زمان هایی که خشمش موجه است شناسایی کرده و علت آشفتگی ها را در درون بیابد نه در بیرون ، موارد پنهانی از خصلت های پنهان آشکار می شود.
بدون شک هر چقدر شخص بیشتر خودرا بشناسد بهتر می تواند خود را با نظام خلقت و یگانه بی همتا هماهنگ کند.

حمید رضا مختارزاده