حوزه دوم : سلامت ذهن
نقص هـای مختلـف جسـمی و روانی ماننـد بیماری هـا، کنـدی، تردیـد، بی دقتـی، زیـاده روی نفسـانی، زندگـی در دنیــای توهمــی ، استرس و افسردگی مانــع پیشــرفت در انجــام هـر گونـه فعالیتـی بـه شـمار مـی آید. عـلاوه بـر ایـن ، مشـکلات روانـی جامعه شناســانه دیگــری همچــون غــم و انــدوه، ناامیــدی، لــرزش بــدن وسـختی تنفـس نیـز گریبانگیـر جامعـه شـده اسـت.
یـوگا شـیوه ای اسـت کـه بـه یـاری آن مـی تـوان روی این مشـکلات کنترل فزاینــده ای بــه دســت آورد. بــه ایــن منظــور است که یوگا بــه ســه مــورد از وظایـف تاپـاس، سـوادهیایا و ایشـوارا پرانیدهانـا اشـاره می کنـد کـه هـر ســه اســاس تمریــن یــوگا هســتند. در اینجــا مــا بــا اولیــن مــورد یعنــی تاپاس (تأدیــب نفــس و اشــتیاق شــدید) ســروکار داریــم.
تاپــاس 🔥 Tapas
یعنــی حـرارت، گرمـا و آتـش ؛ و ایـن گرمـا و انـرژی از زیـر پـا گذاشـتن افـکار یـا عملـی بـا هدفـی خـاص که از تمایلاتی خاص نشات می گیرند ، بـه وجـود می آیـد.
ایـن افـکار و اعمـال بـه دلیـل متمرکـز بـودن خودشـان تولیـد انـرژی می کننـد. سـلامتی خـوب ، مسـلّم و همیشـگی نیسـت، امـا می توانـد طولانـی مـدت باشـد. بـر طبـق تعلیمـات یــوگا می تــوان ایــن انــرژی و ســلامتی را از طریــق تمرین هــای آســانا بـه دسـت آورد.
تمرینـات آسـانا بـرای رسـیدن بـه حداکثـر سـود و فایـده بایـد بـا تاپـاس همـراه باشـند. آسـانا بخـش بزرگـی از یوگاسـت و شـامل فرایندهـای روانـی و فیزیولوژیکـی اسـت. یــوگا آســانا بــرتک تــک ســلول ها و بافت هــا تأثیــر گذاشــته و آن هــا را بــه زندگــی بــاز می گردانــد.
طیــف گســترده ای از وضعیت هــا، بدنــی بــا عملکــرد خــوب با اندام هــای درونــی و ذهنــی هوشــیار را ارائــه می دهنــد. یوگا فرایند استفاده از ذهن برای درک بهتر و عمیق‌تر خود و جهان اطراف به دور از قضاوت و پیش داوری و رها از توهمات و تصورات باطل را به عنوان سلامت ذهن تعریف میکند.
ذهنی که تمرکز دارد و در آرامش است و می تواند خود را از هیاهوها و جنجال ها دور نگه دارد. به همین خاطر است که به گفته پاتانجلی :
یوگا، متوقف کردن فرآیند های ذهنی است
پیشنهاد یوگا برای دست یافتن به این مهم از طریق تمرین آساناها، ریلکسیشن، پرانایاما و تمرینات تمرکزی منظم حاصل می شود.
حوزه سوم : سلامت عاطفی و هیجانی
سلامت عاطفی و هیجانی عبارت است از توانایی کنترل هیجانات به شکلی که در بیان آن ها راحت باشیم و بتوانیم به شکلی صحیح و شیوه ای مناسب آنها را اظهار و ابراز داریم.
تمرین کننده یوگا به خاطر تمرکز نسبی که پیدا می کند، تسلط بیشتری روی ذهن پیدا می کند و اجازه نمی دهد که احساسات سرکش به رفتارهای مخرب تبدیل شوند.همچنین رعایت اصل آهیمسا (عدم خشونت) و ساتیا (صداقت) و دست یافتن به سواهیایا یا خود شناسی و پراتیاهارا این مهارت و توانایی را در شخص ایجاد می کند.
پراتیاهارا مرحله پنجم از یوگای هشتگانه است و به معنای به درون کشاندن حواس از محسوسات و تحت تاثیر قرار نگرفتن محرک هایی است که می خواهند انسان را به تحریک شدن و افراط بکشانند. پراتیاهارا معمولاً «ترک احساسات» ترجمه می‌گردد.* از حوزۀ پوست (جسم) به سمت هستۀ موجودیت یا روح.
مشابه آن هنگامی است که ماهیچه‌ها و مفاصل در این وضعیت‌ها استراحت می‌کنند؛ جسم، حواس و ذهن آرام شده و آگاهی در خالصانه‌ترین شکل ممکن می‌درخشد. این معنی پراتیاهارا است.دست یافتن به چنین کیفیتی احتیاج به تمرینات عمیق و جدی دارد. اما زمانی که قدرت مشاهده کردن در شخص به درجات مختلف تقویت یابد ، مدیریت احساسات امکان‌پذیر خواهد بود.
پراتیاهارا فرهنگ دهی و تمدن بخشیدن به حواس ادراکی است. در بیشتر زندگیمان حافظه، هوش را کنترل میکند و چون ذهن تحت تسلط حافظه است ما فقط به خاطرات گذشته‌مان رجوع می‌کنیم. حافظه می‌ترسد هویت خود را از دست بدهد به همین خاطر قبل از اینکه ذهن فرصت پیدا کند تا از خرد خود استفاده کند، حافظه جلو می‌آید و می‌گوید : وارد عمل شو ، همین الان! فورا … !
این یک انگیزش است. که عموما اعمال ما را پوشش می دهد. افراد بسیاری تکانشی هستند. تکانشی بودن یعنی بدون تفکر تحت تاثیر احساسات قرار گرفتن و وارد عمل شدن. به همین دلیل است که پراتیاهارا ، پنجمین مرحله ی یوگا در اختیار ما قرار گرفته است.
پراتیاهارا به معنی اجازه ندادن به حافظه برای پیاده کردن ترفندهای خود است. پراتیاهارا به شخص قدرت صبر عطا میکند تا بتواند به احساسات خود تسلط یابد.
نگارنده : حمید رضا مختارزاده دهقان
* به زودی در وب سایت آینگار یوگا شیراز ، مطلبی درباره مدیریت احساسات نیز منتشر خواهد شد. 😍 برای اطلاع از جدیدترین مطالب این وب سایت ، ما را در شبکه های اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام دنبال نمایید.
قسمت اول این مقاله را در این لینک مطالعه نمایید.
قسمت بعدی را در این لینک مطالعه نمایید.