آنچه بعنوان پویایی در حرکت و پویایی در سکون نامیده می شود وابسته به آن دلیلی است که شما بخاطرش آسانا را انجام می‌دهید. هر تکنیک بکار گرفته شده در آسانا بستگی به آن دارد که چرا شما آن آسانا را انجام می‌دهید. احتمالا” شما آساناها را برای آنچه بدان تمرین یادگیری، تمرین استقامت و تمرین مهارت می گویند انجام می دهید.
تمرین یادگیری
اگر شما آسانا را برای یادگیری انجام می‌دهید، می توانید سعی و کوشش کنید و باز نیز سعی و کوشش کنید تا جایی که کاملا” خیس عرق شوید ولی نه تا آن جا که دیگر تمام شوید! شما می توانید بکشید، فشار دهید، کش بیاورید و این حالات را همچون گوروجی در تمام جزء به جزء مولکولهای بدن خود بیافرینید، رویکرد تمرینات در یادگیری و حصول پیشرفت شما بسیار حائز اهمیت است. شما می توانید زمانیکه برای یادگیری تمرین می کنید حتی بیش از اندازه نیز فعالیت کنید .
تمرین جهت بدست آوردن استقامت و استحکام
شما می بایست جهت بدست آوردن استحکام تمرین کنید. گوروجی بارها این نکته را برای کسانی که برای تمرینات فشرده می آمدند یادآوری می کرد و می گفت : ” من سالها به شما آموزش دادم اکنون می بایست قوی و مستحکم شوید . “
آیا هیچگاه پرسیده اید که معنی قوی و مستحکم شدن چیست؟ و شما برای دستیابی بدان می بایست چه کنید ؟
استقامت و استحکام چیست ؟
معنی لغوی معلوم است اما معنی باطنی خیر! یا به عبارتی معنی لغت معلوم است اما محتو ی لغت خیر! ” تمرینات من می بایست به چه سمتی رهنمون شود؟ ” آیا گاهی زحمت این سوال را بخود داده اید؟ بطور خلاصه استقامت و استحکام بمعنی آن است که در تمرینات خود بیشتر از مقداری مشخص جلو نرفته و ادامه ندهید. آیا تاکنون بدین گونه تمرین کرده اید؟ شما اگر سعی کنید که بیشتر و بیشتر انجام بدهید جلوتر رفته و بیشتر یاد می گیرید، اما استقامت و استحکام بدست نمی آورید.
استقامت و استحکام بمعنی اندازه گیری و سنجش آن مقدار سعی و تلاشی است که شما بهنگام انجام آساناها برای حصول آن مقدار زاویه ای از قرارگیری در آسانا بکار می گیرید که در آن زاویه هندسه بیرونی و هندسه درونی آسانا بهم نریخته و از هم نپاشد. اگر نوک انگشتان شما در تریکون آسانا زمین را لمس می کند بدنبال گذاشتن کف دست بر روی زمین نباشید. اگر کف دست شما زمین را بسختی لمس می کند کف دستان خود را پایین تر نیاورید. برخی از شما می اندیشید که اگر کف دستانتان به زمین میرسد زین پس باید تریکون آسانا را بر روی سکو انجام دهید و کف دستان را کمی پایینتر از سطح زمین بیاورید! اگر شما آسانا را بدین گونه انجام دهید آنگاه بتدریج هندسه بیرونی و درونی آنرا دستکاری خواهید کرد. شما می آموزید اما استقامت و استحکام را بدست نمی آورید.
برای درک و بهتر فهمیدن آنکه استحکام در آسانا چیست شما می بایست ریاضیات درون آسانا را تجسم کنید. دانستن اینکه بدانیم چقدر سعی و تلاش را جهت استحکام و داشتن استقامت در آسانا بکار بگیریم آیا می تواند باعث شود که همان آسانا را با بازپس گیری سعی وتلاش و یا به عبارتی با تلاش کمتر انجام دهیم؟ این پرسش مهم ما را بسوی کسب مهارت رهنمون می کند. شما دائما” مردد و نامتعادل و لرزان هستید برای دستیابی به مهارت می بایست به تراز و سطحی استوار و متعادل برسید.
تمرین جهت دستیابی به مهارت و کمال
مهارت ، هنر هماهنگی و توازن است که بمعنی این است که شما توانایی حفظ وضعیت خویش را با داشتن هماهنگی و حفظ مختصات مخصوص آسانا دارا می باشید. بنابراین تمرین مهارت و بدست آوردن هنر توازن و هماهنگی فقط زمانی ممکن است که شما بتوانید مستحکم و قوی باشید و این همیشه بمعنی توان شدت بخشیدن جهت حصول زوایای بهتر در وضعیت اجرای آسانا نیست .
اگر شما خواستار دستیابی به مهارت هستید می بایست اول به سطح A و سپس سطح B و سپس سطح BK رسیده و آنگاه برای رسیدن به سطح BKS هدف گذاری کنید. این حصول پیشرفت و مهارت، بصورت تدریجی است .
شما می بایست در سطح B استوار شوید سپس در این استواری دارای مهارت شده به مرحله BK برسید و در این سطح نیز استوار گردید و سپس به سوی نقطه BKS تغییر وضعیت دهید؛ منتهی هر پله می بایست بدرستی درک شده و با وضعیت دارای هماهنگی بوده و در آن جذب شود. ما چونکه بسیار زیاد با آساناها صمیمی هستیم فقط بدنبال فوری بلعیدن آسانا هستیم! در تمرین روزانه خود به چند نقطه در تریکون آسانا توجه می کنیم ؟؟ اینها می بایست از ۱۵۰ نقطه به ۲۵۰ نقطه در طول یکسال تمرین رشد داده شوند. اگر این مسئله مربوط به گوروجی بود این نقاط به تعداد ۱۰۰۰ نقطه افزایش داده میشد. هر نقطه می بایست درک شده و جذب در وضعیت شود. هیچ چیز فوری و لحظه ای نیست. حتی بشکن زدن با انگشتان هم لحظه ای نیست بلکه پروسه ای از فشار دادن انگشتان و حرکت دادن آنها، چسبیدن آنها به یکدیگر و فشار بیشتر و سپس سرخوردن آنها روی یکدیگر است ، تا شما نهایتا” بتوانید با انگشتان خود بشکن بزنید .
این رویکرد، ما را بسوی ریاضیات تلاش و تاثیر رهنمون می کند، آیا من می توانم همان تاثیر بر هندسه بیرونی و درونی آسانا را با تلاش کمتر بدست آورم؟ شما در انجام آسانا هنگامی دارای مهارت می شوید که بدین صورت عمل کنید و اگر اینگونه عمل کنید در انجام آسانا دارای مهارت هستید .
مهارت چیست؟
در اینجا یک سوء تفاهمی وجود دارد . شما گمان می کنید که اگر وضعیتی را بشکل زیبایی انجام دهید و یا بخاطر آن تشویق شوید آنرا ماهرانه انجام داده اید. مهارت و یا انجام ماهرانه تکنیکها بیشتر دارای ریاضیات خاص خود هستند تا داشتن شکل وظاهری هنری. مهارت، توانایی انجام همان کار اما با داشتن تلاشی کمتر است. آنچه که می توان آنرا مدیریت سعی و تلاش نامید. شما ممکن است آسانای زیبایی را با چهره ای بد انجام دهید و در این هنگام عکاس از شما بخواهد که چهره خود را آرام و راحت کنید و شما نیز آنرا انجام دهید اما در درون، هیچ تغییری انجام نشود. در دنیای مدرن امروزه، شما چهره ی اجتماعی دارید، چهره خانوادگی دارید، ولی این اعضای خانواده اند که ما را بخوبی می شناسند .
همیشه سعی نکنید در اجرای آسانا بیشتر و بیشتر انجام دهید. اگر که همواره سعی کنید بیشتر بچرخید و بیشتر کش باورید اغلب ممکن است وضعیت اجرای شما خرابتر از ابتدا شود زیرا که ” بیشتر ” واژه ای کَمی و مقداری است. بنابراین شما نبایست ” بیشتر ” انجام دهید بلکه ” بهتر ” انجام دهید. شما نخواهید توانست ” بیشتر و بهتر ” انجام دهید اگر ” سعی کنید ” تا بیشتر انجام دهید. از نظر کیفیتی اگر شما بخواهید بیشتر انجام دهید باید آنرا بدانید. مثلا” امروز من توان و مهارت آنرا دارم تا درجه و سطحی خاص را انجام دهم و بدین صورت آنرا بهتر انجام میدهم نه بیشتر انجام می دهم .
به بیانی دیگر انجام دادن بد در شرایط بد ،خوب است . اما انجام دادن خوب در شرایط خوب، بهترین نیست. اگر شما سطحی چرب و روغنی برای انجام دادن وضعیتهای ایستاده داشته باشید و اجرای خوبی نیز نداشته باشید شما باز هنوز بهترین خود را انجام داده اید. آنچه بهترین است را برای خود مفهوم سازی کنید .
بهترین آسانا چیست؟
هیچ کدام از ما در انجام تادآسانا استاد نیستیم. با اینحال آیا می توان گفت که ما هیچ چیز بدست نیاورده ایم؟ ما هیچگاه نمی توانیم رویای رسیدن به نقطه BKS را در سر داشته باشیم اما هنوز امکان سود بردن و بهره مند شدن وجود دارد و می توان دارای پیشرفت بود .
حکیم پاتانجلی به دیدگاه مهم Prayatna Saitilya(بی کوششی) اشاره نموده است که مربوط به قرارگیری در وضعیت آساناست. شما نیاز نیست که جهت درک Prayatna Saitilya به مهارت استادی در آسانا برسید. توان و تلاش ورودی در آسانا می بایست از هر لحاظ کمترین باشد و شما بتوانید کماکان وضعیت آسانا را بصورت ماندگار و موثر انجام دهید .
بهمین خاطر است که من می گویم هنگامی که برای استقامت تمرین می کنید قرار نیست که دائما” خیس عرق شوید. تمرین شما می بایست تنفس باشد نه فقط تعرق. اما اگر در حال یادگیری هستید شما می بایست تعرق داشته باشید ولی هرگز نباید از آستانه تحمل خارج شده و تمام شوید. همچنانکه در مورد تکنیک های تادآسانا تلاش می کنید در ابتدا با انگشتان پا شروع کنید اما این تکنیکها به پوست و گوشت و استخوان و مفاصل و غضروفها ختم نمی شوند. در خصوص اینکه وضعیت اندامها و اعضای لگن و شکم چگونه باشند تکنیک وجود دارد، در خصوص اینکه وضعیت ششها در تادآسانا چگونه باشند تکنیک وجود دارد. تکنیکها حتی شامل اینکه مغز چگونه عملکردی داشته باشد نیز می باشد. چشمها چگونه باشند، گوشها چگونه باشند، سیستم اعصاب چگونه باشند. در نهایت تفسیر و ترجمه زیبایی از وضعیت Prayatna Saitilya بوجود می آید که در بردارنده مفهوم sthira sukham asanam می باشد. تمام اینها می بایست در بدن شما منعکس شده و نمود داشته باشد. در چهره شما و در ذهن شما. شما می بایست حداقل آنرا حس کنید حتی اگر که نمی توانید در بدن خود منعکس کنید .
به بیانی ساده هر وضعیت دارای شاوآساناست. اینگونه فکر نکنید که شاوآسانا می بایست زمانی انجام پذیرد که شما دراز کشیده اید. هر وضعیت می بایست بگونه ای انجام گیرد که گویی شما در شاوآسانا هستید حتی در وضعیتی همچون کاپوتاسانا ، همچنین شما می بایست بدانید که وضعیت شاوآسانا موجود در هر آسانا با آسانای دیگر مشابه نیست. شاوآسانای موجود در جانورشیرآسانا و ویپاریتا دانداسانا می توانند با یکدیگر متفاوت باشند و شما هر زمان که اینگونه شروع به تمرین کنید قطعا” دارای ذهنی آرام و ساکن خواهید بود.
گوروجی می گفت که آسانا و یا هر نمود دیگری از یوگا و یا آشتانگا جهت citta Prasadanam می باشد . برای هر آسانا می بایست بدانید که تکنیک ویژه ای وجود دارد که آن تکنیک تاثیرات ویژه و مخصوص آن آسانا را بهمراه دارد و هنگامی که شما با این تکنیک ها در وضعیت صحیح قرار دارید امکان بهره بردن از تاثیرات حرکت را دارا هستید زیرا که در آن وضعیت آشفتگی های سلولی آرام گرفته و فروکش می کند ؛ وضعیتی که شما می بایست سعی کنید آنرا در تمام آساناها کشف کنید. بنابراین بهمین خاطر است که شما لازم است بدانید که بعنوان مثال کیفیت مناسب وضعیت تریکون آسانا مناسب بدن شما چگونه است. آیا در درجه B است یا B منهای 1 و یا B منهای 2 و یا 3 و یا در درجه BK قرار دارد. شما هنگامی که در وضعیت حداکثری آسانای خود قرار دارید به شاوآسانای مربوط به آن آسانا نخواهید رسید. ما در کلاس ها داد می زنیم که مغز خود را آرام کنید، چهره خود را آرام کنید، یک وضعیت یک چهره! نه یک وضعیت و هزار چهره مختلف! هر آسانا دارای چهره ای داخلی و چهره ای بیرونی است که بصورت موثری آرام و آسوده است .
اکنون برای اشاره به آنچه بدان ” وضعیت آسانا ” گفته می شود مثالی می آوریم .شما گوروجی را دیده اید که ویپاریتا داندآسانا را برای ۲۰ تا ۳۰ دقیقه انجام می‌داد و بعد از آن با اندامی کاملا” عمود و عادی از حرکت بیرون می‌آمد بگونه ای که گویا انگار اصلا” در آن وضعیت برای مدتی طولانی ماندگار نبوده است. اما ما برای خارج شدن از آسانا آنهم برای مدت 5 دقیقه با اندامی خم و غیر طبیعی بیرون میائیم .
شما فکر می کنید گوروجی ویپاریتا داندآسانا را انجام نداده است اما از نظر تکنیکی او بگونه ای دیگری آن را انجام داده است. برای ما نام ویپاریتا داندآسانا معنی دیگری دارد : یک تنبیه سخت! برای گوروجی ویپاریتاداندآسانا بهمان گونه ای است که در کتاب LIGHT ON YOGA آمده است . یک سجده معکوس ! خضوع و فروتنی وآسودگی . بنابراین اگر گوروجی ویپاریتا داندآسانا را برای ۳۰ دقیقه انجام می‌داد بگونه ای بود که گویا ۳۰ دقیقه شاوآسانا را در ویپاریتاداندآسانا انجام داده و تجربه کرده است. اکنون ما آنالیز ” وضعیت آسانا” را انجام دادیم، هر چند وضعیت آسانای ایشان با آنچه که ما انجام می دهیم متفاوت خواهد بود.
از منظر بیرونی ما سعی می‌کنیم آنچه را که او انجام می داده انجام دهیم. زانوان را قفل می کنیم، ستون فقرات را می کشیم، ساق پا را می کشیم و لگن را بلند می کنیم. تکنیکها مشابه هستند ولی کماکان تفاوتی بینهایت بین عملکرد گوروجی و وضعیت آسانای وی و آنچه ما انجام میدهیم وجود دارد .
آن چگونه عملکردی است ؟
عملکرد همزمان انجام کار و دریافت تاثیرات آن. برای ما اینگونه است که تاثیرات آساناها را زمانیکه ” انجام ” میدهیم دریافت نمی‌کنیم و زمانی هم که تاثیرات را دریافت می کنیم کاری را ” انجام” نمی دهیم. از لحاظ روانشناسی برای ما غیر ممکن است که هر دو را بتوانیم همزمان انجام دهیم. ما می بایست به ایستایی و سکون در وضعیت برسیم ؛ به درکی از حرکتهای بسیار در سکون بدست آمده. شما در آسانا قرار دارید درحالیکه تمامی سلولها برای نگه داشتن وضعیت فعال هستند و تاثیرات وضعیت موجود در هر لحظه و هر نفس وجود دارد. شما می بایست این وضعیت را همچون فیلمی که متشکل از فریم ها و وضعیت های ثابت بوده و هر لحظه در دستگاه پخش پروژکتور در حال نمایش است جاری نموده و به انجام رسانید .
اکنون شما در آن ” وضعیت ” قرار دارید . وضعیتی که شکل گرفته است و نه وضعیتی که در حال شکل گیری ویا در حال انجام است و فقط در این وضعیت است که امکان دریافت تاثیرها وجود دارد. این موضوع فقط در یوگا وجود دارد که شما همزمان با انجام وضعیت بتوانید تاثیرات آن را نیز دریافت کنید. لذا بر اساس قانونی کلی بی عملی بمعنی نداشتن انعکاس و تاثیر است و نداشتن انعکاس و تاثیر نیز بمعنی نبود عمل است . در حالیکه ما بعنوان شاگردان یوگا می بایست توانایی خود را در ایجاد هماهنگی بین انجام هر عمل و ادراک خود بگونه ای توسعه دهیم که حاوی عمل و دریافت همزمان تاثیر و عکس العمل آن باشد.
Yoga and the new millennium
یوگا و هزاره جدید
نوشته: پراشانت آینگار
مترجم: رضا عباسی