حمیدرضا مختارزاده
در ارتباط با جنبه های مختلف یوگا وتاثیرات آن سؤال های مختلف اما یکسانی برای افراد مطرح می شود که تلاش خواهیم کرد به مرور در وب سایت آینگر یوگا شیراز به آن ها پاسخ دهیم. پاسخ به این سؤالات از طریق منابع گوناگون علمی و تجربی داده می شود.
آیا یوگا میتواند در پیشگیری از اعتیاد مفید باشد؟
در سبب شناسي اعتياد عوامل فردي و اجتماعي متعددي همچون روابط خانوادگي، گريز از فشارهاي زندگي و نيازهاي رواني، فقر و عوامل سياسي-اقتصادي ، در دسترس بودن مواد، اختلال هيجاني، فشار گروه هم سالان، از خود بيگانگي و پوچي، كنجكاوي ، خود درماني و … مطرح است ، كه همگي نقش به سزايي در اعتياد دارند.
ولي به نظر مي رسد آنچه در بروز اعتياد نقش مهم تري دارد عدم سلامت رواني خود فرد است كه وي را وادار مي سازد از مواد مخدر به عنوان ” مفر” و يا “ كسب لذت ” استفاده كند. تحقيقات نشان مي دهد بسياري از افراد براي تسكين عواطفي كه موجب درماندگي آن ها مي شود مثل اضطراب، خشم، افسردگي و يا براي رهايي از تفكرات منفي ، به مواد پناه مي برند و عده اي ديگر به علت تاثيرات حاصل از مصرف مواد مانند كسب آرامش جسمي و رواني، سرخوش بودن، احساس قدرت و هويت به مواد روي مي آورند.
یكي از مباحثي كه امروزه در زمينه بهداشت رواني مطرح است “شناخت خود” مي باشد. شناخت خود شيوه مناسبي است كه تحت عناوين مختلفي مانند رشد اجتماعي، مهارت هاي زندگي ، دانش اجتماعي و عاطفي ، مهارت هاي خودياري و … در بسياري از كشورها آموزش داده مي شود و روز به روز در حال گسترش و توسعه بيشتر است.
هدف مشترك اين برنامه ها آموزش مهارت هاي هيجاني-شناختي-رفتاري-اجتماعي و افزايش سطح صلاحيت هاي عاطفي و اجتماعي در افراد است كه مشكلات خاص افراد از جمله سيگار كشيدن و مصرف مواد مخدر را نيز مورد هدف قرار می دهد.
در زمينه ” شناخت خود” انجام تكنيك هاي يوگا يكي از مؤثرترين روش هايي ست كه سطوح مختلف آگاهي و شناخت خود از جمله آگاهي جسمي و بدني–عاطفي و هيجاني–ذهني و فكري را در فرد افزايش مي دهد. يوگا يك روش زندگي درست و متعادل است و براي هر فردي در هر سن و موقعيتي مفيد و قابل استفاده است و شامل تكنيك هاي مختلفي از جمله وانهادگي، كنترل تنفس، كنترل حواس و … مي باشد.
امروزه در پزشكي و روان شناسي از يوگا و يا بخش هايي از آن در پيشگيري و درمان بسياري از بيماري ها استفاده مي شود. اين روش با تغيير الگوهاي رفتاري و شناختي و آموزش سبك زندگي متعادل همراه با آگاهي و آرامش ، سلامت جسمي-ذهني-رواني و اجتماعي افراد را تضمين كرده و باعث رشد و خود شكوفايي آن ها مي شود.
اثر بخشي تمرينات يوگا در كاهش استرس و افزايش سلامت جسمي و رواني انسان از مدت ها پيش ثابت شده است و انجام اين تمرينات از طرف سازمان بهداشت جهاني توصيه شده است. انجام تمرينات يوگا با رفع تنش هاي جسماني ، عاطفي و هيجاني و افكار پريشان و مزاحم و با ايجاد سكوت ذهني و تمركز و بصيرت سبب آرامش جسماني-احساسي و ذهني شده ،هوش هيجاني و كنترل دروني فرد و توانايي سازگاري وي با ديگران و محيط را افزايش مي دهد.
بنابراين باعث بهبود عمل كردهاي رفتاري-شناختي-عاطفي و اجتماعي فرد مي شود و به طور كلي مهارت زندگي كردن در سايه خرد، عشق و آرامش را به وي مي آموزد.
شناسايي و ابراز احساسات ، مقابله با فشارهاي رواني ، برقراري ارتباط مؤثر با ديگران ، همدلي ، بينش و بصيرت ، حل تعارضات ، اثر بخشي ، مسئوليت پذيري ، پيوستگي مثبت با انسان ها و از جمله با خانواده و … همگي از ويژگي هاي افرادي است كه از روش هاي يوگا استفاده مي كنند.
بنابراين تكنيك هاي مختلف يوگا يكي از بهترين شيوه هاي “ شناخت خود ” و در نتيجه روش مناسبي براي پيشگيري از اعتياد مي باشند.
یوگا چگونه میتواند در رویارویی با مشکلات به ما کمک کند؟
یوگا به ما یاد می دهد که چگونه قدرت، استواری و ذهن آرام را تحت شرایط دشوار ایجاد نماییم. چگونه می توانیم با یک زندگی کامل و شاد روبرو شویم؟
یوگا در گذشته توسط حکیمان بزرگ بعنوان هدیه ای ، به منظور کمک به ما برای مدیریت بهتر زندگی و رشد درجهت آگاهی بیشتر از هدف خلقت ما ، به وجود آمد. یوگا به ما می آموزد که بتوانیم زندگی را در دستان خود بگیریم. با به کارگیری از تکنیک ها و روش های آن ، ما خود را به سمت قدرت درونی بیشتر هدایت می نماییم، برای مواجه شدن با زندگی با ظرفیت بالاتر برای پاسخ به مشکلاتی که با قوه ابتکار، خلاقیت و مهارت به وجود آمده اند. یوگا به ما یاد می دهد قدرت درونی و شگرف ، صلح درونی پویا را گسترش دهیم.
یوگا ما را وادار به یادگیری روبرو شدن با وابستگی به وقایع خوشایند و نا خوشایند می دارد. در حقیقت ، با این ابزار ، ما می توانیم رویدادهای دردناک را برای توسعه بیشتر قدرت درونی خود بکار بریم. برای مثال ، شما متوجه شدید که به درون شرایط پر استرس می روید و عصبی نمی شوید. این فرصتی است که برای قوی و سالم ساختن بدنتان می توانید استفاده نمایید و همچنین وضعیت سالم ذهنی را برای خود ایجاد نمایید.
با یوگا ، شما دریافت خواهید کرد که با تغییر در دیدگاهتان هر کار را مؤثر تر انجام خواهید داد ، تصمیم گیری شما بهتر می شود و تمام انتظارات در زندگی شغلی شما شروع به روشن تر شدن می نماید. سپس شما می توانید به استرس به عنوان یک مشکل نگاه کنید یا آن را به شکل یک چالش در نظر بگیرید. اگر شما به استرس به شکل یک مسئله و مشکل نگاه کنید ، لزوما انتظار دارید راه حل از بیرون بیاید. اگر شما با استرس به شکل یک چالش روبرو شوید شما قادر خواهید بود از طریق یوگا آن را اداره نمایید و شما دیدگاه زندگی خود را تغییر داده اید.
بطور خلاصه از نظر یوگا ” من مسئول شرایطی که در آن هستم می باشم. بنابراین می توانم آن را اداره نمایم.” پس شما می توانید.
چگونه می توان به این موضوع دست یافت؟ یکی از مهم ترین این نکات این است که با مراقبت از ذهن در هر موقعیت ، هوشیار باشید،. مراقب باشید ذهن شما در یک موقعیت خاص چگونه واکنش نشان می دهد. چگونه اندیشه های شما ، عقاید ، تجربیات ، حالت ها و نگرش ها و غیره حاصل می شوند؟ از خودتان بپرسید ” چرا من این طور فکر می کنم؟” هر کدام از نگرش ها ، اندیشه ها و عقایدتان را بررسی نمایید. هر کدام از عقاید قدیمی که بدون استفاده ، منفی و ناسالم است را بیرون بیندازید. از طریق تمرین های ریلکسیشن و آرمیدگی ، شما می توانید نگرش ، احساسات و عقاید ذهنیتان را در هر زمانی تغییر دهید. شما می توانید یاد بگیرید در هر شرایطی بخندید، می توانید یاد بگیرید به هر موقعیت استرس زا به عنوان یک چالش یا فرصتی برای یادگیری ، بخشیدن ، خدمت کردن و دوست داشتن نگاه کنید.
تمرینات ذهنی به شما اجازه می دهد که به طبیعت حقیقی زیبای خودتان پی ببرید. برای مثال ، اگر هواپیما یا قطار دیر کند عکس العمل یا واکنش شما چه خواهد بود؟ واکنش های بسیاری ممکن است در این شرایط نشان داده شود . به محض اینکه شما دریابید انتخابی دارید ، برای یک لحظه توقف می کنید ، مشاهده می کنید و راهی را انتخاب می نمایید که واقعا دوست دارید عکس العمل نشان دهید. این منجر به کنترل ذهن می شود.
آگاهی کلید زندگی کردن را به ما هدیه می دهد و ما را قادرمی سازد در لذت و خوشحالی زندگی کنیم. آگاهی ما را قادر می سازد شاهد و ناظر باشیم. با گسترش آگاهی ما بیشتر و بیشتر به حقیقیت و خویشتن خویش پی برده و آگاه می شویم . همچنین این حس آگاهی بر حقیقت، عشق و بینش خالص دلالت دارد.
در یوگا، آگاهی معنی شناختن چیزی را نمی دهد، برای مثال وقتیکه شما احساس خشم یا نا امیدی دارید. در آگاهی یوگایی ، این به این معنا است که ما می دانیم که خشمگین یا ناراحت هستیم. این شهادت بی طرفانه است چیزی که قادر به جداکردن موضوع آگاهی ما و مشاهده آن از فاصله معین نسبت به شناسایی با از میان گذشتن یا احساس کردن است.
یوگا ما را تغییر می دهد. با دقت، از طریق آگاهی بیشتر از فعالیت های روزانه ، بعد جدیدی به دارایی های دنیوی اضافه می کند، مانند خوردن ، صحبت کردن ، لذت بردن و همه چیز. با پیشرفت بیش تر آگاهی درون ، ما قادر به شناخت بهتر خودمان می شویم ، دیگران را بهتر می فهمیم ، زندگی را می فهمیم ، موقعیت ها را همان گونه که واقعا هستند می بینیم ، مشکلات را حل می کنیم ، در همه جهات زندگی هوشمند می شویم ، ذهن خود را می بینیم ، طرح ثابت از واکنش های همیشگی ما و رفتار عصبی ، ناهماهنگی ، تضادها ، حالت منفی و گره های ذهن ما را تشخیص و حذف می نماییم و به سمت انسانهای واقعی شدن رشد می کنیم.
دیدگاه یوگا در مورد تغذیه چیست؟
شما همانی هستید که می خورید. اینکه چگونه می خورید، می تواند به اندازه چیزی که می خورید مهم باشد. بنابراین ، غذاهای مفید در اندازه درست برای تندرستی ضروری می باشد. اینکه هر کسی چه مقدار باید بخورد به وضوح در متون متعدد آمده است : “فرد باید دو قسمت از شکمش را با غذا و قسمت سوم را با آب پر کند ، قسمت چهارم را برای هوا باقی بگذارد تا به عمل گوارش کمک کند.”
شما نباید درمورد غذا ایراد بگیرید. مشکلی نیست اگر غذای گیاهی یا غیر گیاهی بخورید. به هرحال ، کم بخورید (هرگز پر خوری نکنید) ، هر وقت گرسنه هستید بخورید، در زمان درست بخورید ، ترکیبات صحیح بخورید و از همه مهم تر با ذهنی آرام غذا بخورید.
هر گاه عصبانی هستید غذا نخورید، سم هایی که توسط غدد پنهان شده اند ، زمانی که شما با عصبانیت می خورید وارد جریان خون می شوند. غذا را به عنوان دارو نگاه کنید ، شکم پرستی را رها کنید. در مصرف وعده های غذایی منظم باشید و بین وعده های غذایی نخورید و ننوشید. غذای خود را زیاد طبخ نکنید و آب پخت و پز را دور بریزید. غذاهای ساده، سبک و خالص استفاده نمایید. شکر کمتر و چربی کمتر بهتر است. هنگام غذا خوردن سکوت کنید. به مدت ده دقیقه پس از غذا خوردن در حالت واجرآسانا (Vajrasana) بنشینید و نیم ساعت پس از غذا استراحت نمایید.