هرگز از شاواسانا دست نکشید! حتی اگر عجله زیادی دارید تا به کارهای روزانهتان برسید نیز، برای این وضعیتِ حائز اهمیت حداقل ۵ دقیقه وقت بگذارید! پنج دقیقهای که بغایت ارزشمند میباشد و شما در آن از فعالیتهای روزمره، نگرانیها و تعهدات خود رها میگردید؛ ماهیتِ روانیِ شما تغییر می کند و به نوعی در کیفیت ذهنی متفاوتی، بهرهمند از موهبتِ آرامشِ خاطر، در آغوشِ زمینِ مقدس یا طبیعت غوطه ور میشوید. این جا است که بذرهای کاشته در طول تمرینِ خود را درو میکنید. وقت بگذارید تا از آن لذت وافری ببرید! تشخیص و پرورش این حالاتِ آرامشِ خاطر، تعالی، ثباتِ روان و زلالیِ ذهن حیاتی است.
استاد بی. کی. اس آینگار در اثر خود؛ پرتویی بر پرانایاما می نویسد:
«شاوا در سانسکریت به معنای پیکرِ بی جان بوده و آسانا به معنای وضعیت جسمانی است. بر این اساس شاواسانا وضعیتی میباشد که یک پیکر بی جان یا جسد را تداعی میکند. این وضعیت تجربه بودن را در حالتی چون مرگ احضار نموده و پایانِ میراثِ تن که دلشکستگیها و هراسهای ناگهانی است را رقم میزند. این امر به منزله تن آرامی است و به این ترتیب بدن و ذهن احیای دوباره میشوند. این وضعیت تنها به معنای خوابیدن به پشت با ذهنی خالی و خیره ماندن نیست و البته که به خروپف کردن منتهی نمیگردد، بلکه یکی از دشوارترین آساناهای یوگایی برای به کمال رسانیدن به شمار میآید و طراوت بخشترین و پرفایدهترینِ آساناها هم محسوب میشود».
(فصل ۳۰)
به شدت توصیه میکنم که آموزشِ مفصل ارائه شده در بابِ شاواسانا توسط آینگار در این فصل (در کتاب فوقالذکر) را مطالعه کنید که سرشار از فهم و بصیرت میباشد.
شاواسانا دروازهای برای شاخه های درونی تر یوگا به حساب میآید: یعنی پرانایاما، پراتیآهارا، دارانا (تمرکز) و دهیانا (مراقبه). تنها هنگامی که تمرین شاواسانای شما مطلوب و منظم برگزار شود میتوان به ژرفای پرانایاما دست یازید که در غیر این صورت آن را چیزی جز تمرین نفس کشیدن نمیتوان نامید.
شاواسانا به شما یاد میدهد تا حواستان را به درون خود پس کشانیده و تمرکز کنید که اینها به ترتیب شالوده پراتیآهارا و دارانا محسوب میشوند. زمانی که اینها برقرار گردیدند، دهیانا خود به خود تحقق می یابد.
شاواسانا هنر انجام ندادن و تنها حضور در لحظه حال است. با این سبک زندگی پر جنب و جوش و بیقراری که داریم لازم است که درنگ کردن و آرام گرفتن را بیاموزیم. تن آرامیِ ژرف احتمالاً سالم ترین حالت و بهترین خدمتی است که میتوانیم برای خود انجام دهیم. تَنِ ما ماشینی اعجابآور است، اندامهای داخلی ما که مسئول برقراریِ سلامت ما میباشند کار خود را بدون دخالت خودآگاهانه ما انجام میدهند، با این همه، فشار روانی برای عملکردِ مطلوبِ آنها اخلال ایجاد میکند. فشار روانی گوارش را مختل نموده، گردش خون را محدود ساخته، فشار خون را بالا برده و در تمامی کارکردهای دستگاه های بدن به جهاتِ مختلفِ دیگر اختلال میزاید. تن آرامی برای کارکردِ سلامتِ ذهن و بدن کلیدی است. استاد بی. کی. اس. آینگار در اثر خود «یوگا: راهِ تندرستیِ کامل» مینویسد:
«اگر از فشار روانی رنج میبرید، احتمالاً دچار امراضی از جمله اختلال در هاضمه، سندرم روده تحریک پذیر، سردرد، میگرن، حس گرفتگی در دیافراگم، تنگیِ نفس، بی خوابی و … میباشید. شیوه های یوگاییِ تن آرامیِ ژرف تاثیر به سزایی بر تمامیِ دستگاههای بدن میگذارند. هنگامی که بخشی از بدن سفت و منقبض است، جریانِ خون به آن قسمت کاهش یافته، که این امر ایمنی را کم میکند. یوگا بر روی آن ناحیه کار میکند تا تنش را تسکین داده و گردش خون به کل بدن را ارتقا دهد و به این ترتیب تپش قلب و فشار خون را تثبیت نماید. از این رو تنفسِ سریع و سطحی به نفس کشیدنی عمیق و آرام بدل میگردد و جذب اکسیژنِ بیشتری را مقدور نموده و فشار روانی را از تن و ذهن میزداید».